Poznaj Zielone Płuca Śląska – Powiat Raciborski

Kotlina Raciborska obejmuje dolinę górnej Odry oraz doliny jej prawobrzeżnych dopływów: dolny odcinek Rudy i środkowy odcinek Bierawki i Kłodnicy. Stanowi naturalny region położony w południowo- wschodniej części Niziny Śląskiej, pomiędzy Płaskowyżem Głubczyckim na zachodzie, a Wyżyną Śląską na wschodzie. Jedną i najpiękniejszą z części Kotlin Raciborskiej jest Powiat Raciborski zwany „zielonymi płucami śląska”. Obejmuje powierzchnię 544 km2 i zamieszkały jest przez 111 tys. mieszkańców. Stolicą powiatu jest miasto Racibórz.

  
<iframe src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d327677.7223957204!2d17.988828102544407!3d50.08662001250755!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x471142e7d5acb113%3A0x3017cadc5e4d150!2sRacib%C3%B3rz+County!5e0!3m2!1sen!2spl!4v1481830940009" width="100%" height="450" frameborder="0" style="border:0" allowfullscreen></iframe>
Widok na zabudowę Raciborza, fot. Adrian Szczypiński
Widok na Zamek Piastowski z lotu ptaka, fot. Adrian Szczypiński
Widok na zakola Odry, fot. Adrian Szczypiński

Stare miasto

Stare miasto założone zostało już w XII/XIII w kształcie gruszki, dawniej otoczone murem obrony o łącznej długości 1818 m. Do dziś zachowały sie fragmenty murów obronnych oraz baszta więzienna w, której osadzano zbrodniarzy oraz kobiety oskarżane o czary.

fot. Baszta oraz fragmenty murów obronnych.

Rynek

W centrum starego miasto znajduje się Rynek. W czasach średniowiecza obszar rynku był zabudowany. W części środkowego do XVII w. stał ratusz miejski. Tutaj powstały też pierwsze apteki: pod Jednorożcem oraz pod Złotym Aniołem. Do dnia dzisiejszego zachowały się historyczne nazwy ulic m.in. Szewska, Rzeźnicza, Browarna.  W 1945 r. śródmieście zostało prawie w 80% zniszczone przez wojska radzieckie. Po pięknej zabudowie raciborskiego rynku pozostały jedynie ruiny oraz wypalone zgliszcza kamienic. Gdy pierzeje rynku pozostawiły po sobie jedynie sterty cegieł stojąca w centrum Kolumna Maryjna ocalała niemal bez szwanku. Wzniesiona w latach 1725-1727 rzeźba z piaskowca do dziś jest symbolem miasta.

W pierwszym dziesięcioleciu miasto zostało odbudowane, również rynek odzyskał dawna świetność. Kamienice zostały odbudowane w stylu pseudo-renesansowym z attykami wzorowanymi na sandomierskich kamienicach.

fot. Kolumna Maryjna.
Widok na raciborski rynek z lotu ptaka, fot. Adrian Szczypiński
fot. Rynek w Raciborzu.

Zamek Piastowski

Po drugiej stronie Odry znajduje się najstarszy z zabytków Raciborza- Zamek Piastowski. Powstał już prawdopodobnie w 845 r. jako gród obronny plemienia Gołężyców.
Za pierwszego właściciela zamku uznaje się Mieszka Plątonogiego, który po otrzymaniu wschodniej części Śląska, Racibórz uczynił jego stolicą. Najcenniejszym zabytkiem kompleksu zamkowego jest gotycka kaplica św. Tomasza Becketa z Canterbury datowana na ok. 1290 r. Nazywana jest perłą górnośląskiego gotyku bądź, śląską Saint- Chapelle.

Zabudowa zamkowa, fot. Adrian Szczypiński
fot. Brama główna zamku piastowskiego

Zamki i pałace

W skład Powiatu Raciborskiego wchodzi 8 gmin, (w tym miasto Racibórz) Kuźnia Raciborska, Krzyżanowice, Krzanowice, Nędza, Rudnik, Kornowac i Pietrowice Wielkie. W każdej z  gmin znajdują się bardziej lub mniej zabytkowe kościoły, domostwa, krzyże pokutne, rzeźby i pomniki. Jednak największe wrażenia robią zamki i pałace, których na ziemi raciborskiej jest aż siedemnaście. Niektóre zostały odrestaurowane i dziś stanowią chlubę powiatu. Inne to malownicze ruiny, które najlepiej podziwiać z daleka.

fot. Ruiny pałacu w Łubowicach.
fot. Pałac w Pogrzebieniu (G. Wawoczny, Zabytki Powiatu Raciborskiego. Wyd. WAW, Racibórz 2007 s. 17).
Ruiny pałacu w Sławikowie .
fot. Ruiny pałacu w Sławikowie (G. Wawoczny, Zabytki Powiatu Raciborskiego. Wyd. WAW, Racibórz 2007 s. 96).
fot. Pałac w Krzanowicach (G. Wawoczny, Zabytki Powiatu Raciborskiego. Wyd. WAW, Racibórz 2007 s. 20).
fot. Ruiny pałacu w Tworkowie (G. Wawoczny, Zabytki Powiatu Raciborskiego. Wyd. WAW, Racibórz 2007 s. 23).

fot. Pałac Wojnowice z Muzeum Horroru, palacwojnowice.pl

Rudy Raciborskie

Rudy Raciborskie miejscowość w powiecie raciborskim leżąca na obszarze Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich” i na Europejskim Szlaku Cysterskim. Głównym punktem zachęcającym turystów do zwiedzania jest niedawno odrestaurowany Pocysterski Zespół Klasztorno- Pałacowy oraz Zabytkowa Kolejka Stacji Wąskotorowej.

fot.  Historyczne widoki pałacu w Rudach sprzed 1945 r. (G. Wawoczny, Zabytki Powiatu Raciborskiego. Wyd. WAW, Racibórz 2007 s. 27).
fot. Kolejka Wąskotorowa w Rudach Raciborskich.
fot. Kolejka Wąskotorowa w Rudach Raciborskich.